AKTUALNOŚCI
Wystawa fotografii nagrobków wileńskich w Mt 5,14
8 grudnia 2021
Wystawa fotografii nagrobków wileńskich w Mt 5,14
W oddziale Mt 5,14 przy placu Bankowym 1 a (dawna Galeria Porczyńskich) 8 grudnia br. otwarta została wystawa fotografii nagrobkowych z dwóch cmentarzy wileńskich: na Rossie i Bernardyńskiego. Jest ona efektem dwuletniej pracy wileńskiego fotografika, Waldemara Dowejki. Projekt pt. „Uchronić od zapomnienia” został zrealizowany przez Fundację „Pomoc Polakom na Wschodzie”. Jej prezes, Mikołaj Falkowski, uczestniczył w wernisażu.
„To, co zobaczymy na tej wystawie, jest ważne jak wszystkie próby zaklinania czasu” – mówił Grzegorz Polak, zastępca dyrektora Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego. Zdaniem dyr. Polaka w przypadku nekropolii na Rossie ma to szczególne znaczenie, gdyż obok innych cmentarzy: warszawskich Powązek, Łyczkowskiego we Lwowie i Rakowickiego w Krakowie, jest jedną z czterech polskich nekropolii narodowych. Dyrektor mówił także o tym, jak ważne dla patronów Mt 5,14 – Jana Pawła II i prymasa Stefana Wyszyńskiego było Wilno. Zacytował słowa papieża, który podczas pierwszego i jedynego pobytu w Wilnie wyznał: „Zawsze tutaj byłem myślą i sercem”. Waldemar Dowejko, który jest wileńskim fotoreporterem PAP tłumaczył, że jego pragnieniem było, aby prezentowane fotografie nabrały innego znaczenia po to, by widz mógł skupić się jedynie na twarzach. Dlatego zostały one wykadrowane z kunsztownych pomników. Artysta celowo nie podał nawet imion i nazwisk osób uwiecznionych na nagrobkach. W katalogu wystawy Waldemar Wołkanowski zwrócił uwagę na zjawisko z czasów komunizmu, kiedy to niszczono z premedytacją wileńskie nagrobki. Czynili to ludzie „zainfekowani jadem nienawiści” wobec zmarłych, którzy nosili wrogo brzmiące wandalom nazwiska.
„Nikt nie jest w stanie powiedzieć, ile ich zdewastowano, bezpowrotnie zniszczono. Wydawać by się mogło, iż fotoceramiczne świadectwa czyjejś bytności będą trwalsze niż rodzinne albumy ze zdjęciami, których setki albo raczej tysiące uległy zagładzie w dziejowej zawierusze wojennej” – czytamy w katalogu. Dziś dokumentaliści tacy jak Waldemar Dowejko odpowiadają na niemy protest nekropolii i uwieczniają stare fotografie nagrobne.
Wystawę „Uchronić od zapomnienia” w oddziale Mt 5,14 przy pl. Bankowym 1a można będzie oglądać do końca stycznia 2022 r.