AKTUALNOŚCI

SOBÓR WATYKAŃSKI II. POLSKA HISTORIA

6 grudnia 2022

Sobór Watykański II. Polska historia to tytuł najnowszej publikacji prof. Michała Białkowskiego, wydanej staraniem Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego. Jest to propozycja popularnego przedstawienia genezy i przebiegu XXI Soboru Powszechnego.

Punktem wyjścia stały się rozważania o roli i znaczeniu soborów powszechnych w ciągu ponad dwóch tysięcy lat chrześcijaństwa. Autor przypomniał najważniejsze wydarzenia, które doprowadziły do zwołania soboru. Szeroko opisał przygotowania do soboru zainicjowane w Polsce oraz podkreślił, że przybrały one zarówno charakter duszpasterski, jak i teoretyczny – studyjny. W dalszej części zaprezentował analizę obecności i aktywności polskich hierarchów w obradach soborowych. Mimo ograniczeń paszportowych, czynionych przez władze PRL, polscy biskupi byli znaczącą reprezentacją i bezsprzecznie najliczniejszym episkopatem, jaki uczestniczył w obradach spośród wszystkich „Kościołów milczenia”.

Zasadniczą część publikacji stanowi opis przebiegu czterech sesji soborowych. Pozwala on na sformułowanie kilku zasadniczych tez, które nasuwają się po lekturze pracy. Po pierwsze polskich ojców soborowych nie można identyfikować z żadnym ze stronnictw soborowych, bowiem w kwestiach fundamentalnych wypowiadali się oni zgodnie z doktryną katolicką, kierując się głosem sumienia i często bazując na specyfice polskiej religijności oraz własnych doświadczeniach pracy duszpasterskiej. Po drugie, wnieśli wkład w przygotowanie kilku najważniejszych dokumentów soborowych, m.in. Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes oraz Deklaracji o wolności religijnej Dignitatis humanæ. Po trzecie, jak już wspomniano, byli rzecznikami katolików żyjących „za żelazną kurtyną”. Po czwarte, z wielką intensywnością podejmowali oni kontakty z episkopatami zagranicznymi, informując o problemach i bieżącej sytuacji Kościoła w Polsce. Po piąte, Sobór był czasem budowania więzi polskich biskupów z następcami św. Piotra: Janem XXIII i Pawłem VI. Po szóste, kolejne sesje Vaticanum II potwierdziły niekwestionowane przywództwo prymasa Stefana Wyszyńskiego, jego talent organizacyjny, zdolności myślenia koncepcyjnego i niezwykłą pracowitość. Po siódme wreszcie, dla biskupa (a od 1964 roku arcybiskupa) Karola Wojtyły, Sobór Watykański II stał się czasem intensywnego rozwoju i wewnętrznego przełomu – wzrastania do roli metropolity krakowskiego i jednego z najbliższych współpracowników Stolicy Apostolskiej.

Podstawą źródłową książki są przede wszystkim materiały archiwalne, zgromadzone w Archiwum Archidiecezjalnym Warszawskim. Bibliografia zawiera również podstawową literaturę polską, dotyczącą Vaticanum II. Autor zebrał najważniejsze prace, które powstały na przestrzeni minionych 60 lat od jego inauguracji. Całość zamyka aneks zdjęciowy, w którym umieszczono dokumenty i fotografie pochodzące z kilkunastu archiwów kościelnych. Zwracają uwagę niepublikowane dotąd materiały archiwalne pochodzące z Sekretariatu Prymasa Polski.

Książka jest już dostępna w Sklepie Mt 5,14. Do końca roku będzie sprzedawana z rabatem 20%!

Michał Białkowski, Sobór Watykański II. Polska historia, Wyd. Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, Warszawa 2022

* * *

PROF. MICHAŁ BIAŁKOWSKI – historyk Kościoła i politolog, od 2020 r. profesor na Wydziale Nauk o Polityce & Bezpieczeństwie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od 2017 r. prezes Klubu Inteligencji Katolickiej w Toruniu, w latach 2017–2021 sekretarz Porozumienia Klubów Inteligencji Katolickiej w Polsce. Opublikował m.in.: Apostołowie Afryki. Studia poświęcone Wandzie Błeńskiej i kardynałowi Adamowi Kozłowieckiemu SI, Toruń 2022 (współautor i współred.); Prymas i Papież. Studia poświęcone prymasowi Stefanowi Wyszyńskiemu i papieżowi Janowi Pawłowi II, Toruń 2021 (współautor i współred.); S. Wyszyński, Pro memoria, t. 4: 1956–1957, Warszawa 2020 (red.); Protokoły konferencji polskich ojców soborowych. Zbiór dokumentów 1962–1965, Lublin 2019 (wyd.); «Radość i nadzieja, smutek i trwoga…». Sobór Watykański II z perspektywy półwiecza, Toruń 2016 (współautor i red.); Wokół Soboru Watykańskiego II. Studia i szkice, Toruń 2016. Inicjator i redaktor naukowy wielotomowej publikacji Studia soborowe, Toruń 2015.