AKTUALNOŚCI

PASTORAŁ I KIELICH PRYMASA WYSZYŃSKIEGO BĘDĄ UŻYTE PODCZAS BEATYFIKACJI

9 września 2021

W trakcie liturgii beatyfikacyjnej kard. Stefana Wyszyńskiego i matki Elżbiety Róży Czackiej zostaną wykorzystane paramenty i insygnia Prymasa Tysiąclecia – pozłacany pastorał oraz kielich mszalny.

Pastorał używany przez prymasa jako symbol kija pasterskiego, wyrażającego pieczę biskupa nad powierzonym sobie ludem Bożym, na co dzień jest eksponowany w Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, znajdującym się w pierścieniu kopuły Świątyni Opatrzności Bożej.

Pozłacany pastorał o wysokości 183 cm i pięknie zdobionej krzywaśni został podarowany prymasowi Wyszyńskiemu przez młodzież hiszpańską z okazji Milenium Chrztu Polski w 1966 r. W krzywaśni znajduje się rzeźba wykonana z kości słoniowej. Prymas używał pastorału w czasie większych celebracji liturgicznych. Posługiwał się nim również kard. Agostino Casaroli, wysłannik Jana Pawła II, w czasie ceremonii pogrzebowej prymasa na pl. Zwycięstwa (obecnie pl. Piłsudskiego) 31 maja 1981 r. w Warszawie.

Historyczne insygnium zostało użyczone Mt 5,14 przez Muzeum Archidiecezji Warszawskiej. Pastorał znajduje się w strefie poświęconej chorobie i śmierci prymasa wraz z takimi artefaktami jak biret kardynalski, dowód osobisty i szarfa żałobna z napisem: NIEKORONOWANEMU KRÓLOWI POLSKI.

Podczas Mszy św. beatyfikacyjnej zostanie użyty również kielich mszalny, którego fundatorem jest kard. Stefan Wyszyński, a twórcą – Teresa Duczkowska. Młoda artystka była wówczas studentką Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Wystawiała obrazy na ekspozycji sakralnej w kościele akademickim św. Anny. Prymas, oglądając wystawę, nabył te obrazy. Duczkowska interesowała się również metaloplastyką i wykonała kielich dla kapłana wyjeżdżającego na misję. Zobaczył to jeden z księży i poprosił o stworzenie kielicha dla Jasnej Góry. Artystka czuła się zaszczycona taką prośbą i zrobiła piękny srebrny kielich, ozdobiony liliami andegaweńskimi i bursztynem. Gdy prymas przyjechał na Jasną Górę, podano mu ten kielich do celebracji. Po Mszy św. zapytał paulinów: „Skąd macie taki ładny kielich?”. Ktoś odpowiedział: „To dzieło studentki Teresy Duczkowskiej z Warszawy”. Prymas powiedział, że zna ją, bo ma jej obrazy. Po powrocie do stolicy skontaktował się z nią, zaprosił ją na Miodową i poprosił o wykonanie kielicha upamiętniającego powstańców warszawskich 1944 r. Uznał bowiem, że ta forma będzie godnym upamiętnieniem poległych. Dzieło zostało ukończone w 1972 r.

Przez niektórych ten okazały, dużych rozmiarów srebrny kielich nazwany został Kielichem Pomnikiem. Ażurowa forma podstawy nawiązuje swoim kształtem do wypalonych gotyckich łuków katedry warszawskiej. Temat męczeństwa powstańców został potraktowany symbolicznie poprzez osadzenie czerwonych brył szkła pomiędzy srebrnymi łukami podstawy. Na spodzie kielicha jest wykuta dedykacja: KU UCZCZENIU POLEGŁYCH OBROŃCÓW STOLICY W KATEDRZE ŚW. JANA 1–VIII–1944. STEFAN KARDYNAŁ WYSZYŃSKI.

Prymas Wyszyński konsekrowany kielich 3 sierpnia 1972 r., w dniu swoich urodzin, imienin i rocznicy święceń kapłańskich. Od tej pory korzystał z niego tylko podczas wielkich uroczystości.

Jan Paweł II używał go podczas Mszy św. w Warszawie na pl. Zwycięstwa 2 czerwca 1979 r., gdy padły pamiętne słowa: „Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!”. W następnych latach, podczas wszystkich papieskich pielgrzymek do Polski, Jan Paweł II celebrował Msze św. w Warszawie, używając tego kielicha, w tym również podczas Kongresu Eucharystycznego w 1987 r.

W czasie Mszy Świętej pogrzebowej Prymasa Tysiąclecia na pl. Zwycięstwa kielich ten był symbolicznie wzniesiony wysoko przez kard. Casarolego. Z okazji 50. i 60. rocznicy powstania warszawskiego podczas uroczystej Mszy św. z kielicha korzystał kard. Józef Glemp, prymas Polski.

Edgar Sukiennik, Mt 5,14