AKTUALNOŚCI

„PAPIEŻ ŚWIATU”. WYSTĄPIENIE PIOTRA DMITROWICZA, DYREKTORA MT 5,14

18 października 2023

Publikujemy zapis wystąpienia dyrektora Piotra Dmitrowicza, otwierającego konferencję Papież światu. 45-lecie pontyfikatu Jana Pawła II, która odbyła się 17 października 2023 r. w Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego.

Drodzy Państwo,

Pragnę Państwa bardzo serdecznie przywitać w Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego.

Pragnę szczególnie powitać Jego Eminencję Księdza Kazimierza Kardynała Nycza, Arcybiskupa Metropolitę Warszawskiego.

Pragnę przywitać także przedstawicieli Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego ora Ministerstwa Edukacji i Nauki

Pragnę powitać również przedstawicieli wszystkich zaproszonych instytucji, naszych wyjątkowych panelistów, a także wszystkich Państwa zebranych tu, w Muzeum, a także tych przed ekranami monitorów, bo dzisiejsza konferencja transmitowana jest w mediach społecznościowych Mt 5,14.

Powód naszego spotkania jest bardzo ważny. Chcemy porozmawiać o pontyfikacie Jana Pawła II w 45. rocznicę jego inauguracji. Chcemy porozmawiać o pontyfikacie papieża Polaka na serio, to znaczy, że nie chcemy zostawiać go już na pastwę taniej publicystyki i łowców sensacji, ale raczej z perspektywy ostatniego półwiecza zastanowić się, jakie owoce, zwłaszcza w ujęciu globalnym, przyniósł wybór głowy Kościoła Świętego z regionu Mitteleuropy.

Bieg historii okrutnie doświadczył ludzkość w XX stuleciu, ideologie totalitarne podjęły próbę zapanowania nad wolnością i godnością człowieka. W latach 70. świat wydawał się być trwale podzielony militarnie i ideologicznie, nic nie zapowiadało upadku systemu komunistycznego. W takiej rzeczywistości papież z Polski rozpoczynał swój pontyfikat, mając za sobą lata doświadczeń życia w systemie zniewolenia, gdzie łamane były prawa Boskie i ludzkie, a inwigilacja i prześladowania deptały wolność jednostki.

Jakie były recepty, które do Rzymu przywiózł „zza żelaznej kurtyny”? W naszym Muzeum pokazujemy obraz Aldony Mickiewicz przedstawiający niedużą walizkę, która wg miejskiej legendy była jedynym dobytkiem Karola Wojtyły zabranym ze sobą do Rzymu. Ta walizka jest dla nas symbolem całego bagażu doświadczeń i przeżyć, które ukonstytuowały nowego papieża. Mogłyby się w niej znaleźć – symbolicznie – doświadczenia światowej wojny, niemieckiej okupacji i sowieckiego zniewolenia, ociosujące życie do żywego, utwardzające kręgosłup, budujące tożsamość katolickiego kapłana. A obok nich doświadczenia przyjaźni i koleżeństwa, dorastania w wielokulturowej Rzeczypospolitej, spotkania z literaturą i teatrem, z żywym Słowem, którego nie porzucił do końca życia. Do tego lektury duchowe i filozoficzne, Mistrzowie – ci nieżyjący, jak święci Jan od Krzyża czy Teresa od Dzieciątka Jezus, oraz ci spotkani osobiście, jak kardynał Adam Sapieha, „Książę Niezłomny” albo pisarz i dramaturg Karol Hubert Rostworowski. Wreszcie współpraca z prymasem Stefanem Wyszyńskim, drugim z patronów naszego Muzeum, z którym „ciągnęli wóz Ojczystego Kościoła społem”.

Taką „walizkę” papież Polak zabrał ze sobą do Rzymu, gdy – jak prorokował w znanym poemacie Juliusz Słowacki, a po nim Konstanty Ildefons Gałczyński – „nowe papiestwo rozłożyło się przy polskim dębie”. I to cały ten bagaż, uzupełniany przez kolejne spotkania i doświadczenia Jana Pawła II, tworzył ten niezwykłych pontyfikat. Dziś próbuje się go sprowadzić do kilku skandali, jakie wstrząsnęły w tamtych latach Kościołem, a przecież takie ograniczenie jest dojmująco krzywdzące i po ludzku – niesprawiedliwe. I dlatego cieszę się, że mogę kierować taką instytucją, jak Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, które dzisiaj, gdy niestety coraz mniej osób pamięta papieskie pielgrzymki, wydaje się potrzebne bardziej, niż kiedy indziej. Cieszę się podwójnie, że w murach naszego Muzeum możemy rozmawiać w tak doborowym gronie o pontyfikacie w jego międzynarodowym ujęciu. Upominanie się o wolność i godność człowieka bez względu na miejsce jego zamieszkania; konfrontacja z komunistycznym totalitaryzmem, której symbolem stała się Msza Święta na Placu Zwycięstwa w 1979 roku; próby dialogu z przedstawicielami innych religii, których nie odrzucał, mimo częstego odtrącania i lekceważenia jego gestów przez innowierców; wreszcie odwołanie się do jedności Europy, jako wartości niepodważalnej i historycznie oraz politycznie uzasadnionej, ale opartej na nieprzemijających wartościach. W Santiago de Compostela apelował przejmująco: „Ja, Jan Paweł, syn polskiego narodu, który zawsze uważał się za naród europejski ze względu na swe początki, tradycje, kulturę i żywotne więzy, syn narodu słowiańskiego wśród Latynów i łacińskiego pośród Słowian, ja, następca Piotra na Stolicy Rzymskiej, stolicy, którą Chrystus zechciał umieścić w Europie i którą kocha za jej trud szerzenia chrześcijaństwa na całym świecie, ja, biskup Rzymu i pasterz Kościoła powszechnego, z Santiago kieruję do ciebie, stara Europo, wołanie pełne miłości: Odnajdź siebie samą! Bądź sobą! Odkryj swoje początki. Tchnij życie w swoje korzenie”.

Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego pragnie dzisiejszą konferencją podkreślić i przypomnieć, jak ogromną rolę odegrał Jan Paweł II. Jestem głęboko przekonany o tym, że przemiany i wydarzenia na świecie wyglądałyby zdecydowanie inaczej, gdyby nie jego działalność. Często nie zdajemy sobie sprawę, że był to przywódca o znaczeniu światowym. Jak słusznie zauważył uczestniczący w naszej konferencji prof. George Weigel, wybitny biograf Jana Pawła II, nigdy w historii nie było drugiego takiego człowieka, którego na żywo obserwowały miliony ludzi. W obliczu powtarzających się niestety ataków na patrona naszego Muzeum chcemy przekazać, że to był przywódca na skalę światową. Chcemy również wyeksponować dziedzictwo Jana Pawła II, jego sposób myślenia o kształtowaniu Europy i świata, oraz wartościach, które sobą reprezentował. Te wartości są wciąż aktualne, i to dziedzictwo papieża Polaka jest czymś, o czym nie wolno zapominać.

Tymczasem zaś pragnę raz jeszcze serdecznie wszystkich Państwa przywitać i życzyć wspaniałych, owocnych dyskusji.

Chciałbym przy tym bardzo podziękować naszym partnerom, proszę pozwolić mi wymienić tutaj Centrum Myśli Jana Pawła II, Niepodległą, Uniwersytet Stefana Kardynała Wyszyńskiego, Centrum Mieroszewskiego, Muzeum Historii Polski, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Instytut Papieża Jana Pawła II, Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II, Instytut Tertio Millennio, Fundację Jana Pawła II oraz Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II. Wokół dzisiejszej konferencji udało nam się stworzyć sieć współpracy, która – mam nadzieję – pomoże zrealizować kolejne wartościowe projekty.

Proszę pozwolić podziękować całemu zespołowi Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, który przygotował tę konferencję, na czele z prof. Dominiką Żukowską-Gardzińska oraz dr Justyną Chrabką.

Chciałbym podziękować również Panu Januszowi Kotańskiemu, przyjacielowi Mt 5,14, bez którego dzisiejsze spotkanie zapewne by się nie odbyło. Często powtarzam sobie Pańską frazę, Panie Ambasadorze, o tym jak to „dzisiaj uczniowie Mistrza oddają życie/nie chcąc się go zaprzeć/gdy mądrzy Europejczycy/wstydzą się nawet przeżegnać/w Bazylice Świętego Piotra…”.

Chciałbym podziękować Pani Anetcie Kücher-Mocny, wybitnej malarce, której obrazy z pięknego cyklu poświęconego Janowi Pawłowi II można obecnie oglądać w naszym Muzeum. Bardzo Państwa do tego zachęcam. Zachęcam Państwa także do odwiedzenia wystawy Wszystko co we mnie niezniszczalne trwa!, która dzięki staraniom Muzeum stanęła właśnie na placu przed Świątynią Opatrzności Bożej.

Dziękuję naszym mecenasom: Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwu Edukacji i Nauki oraz Archidiecezji Warszawskiej.

Mając nadzieję, że nie jest to ostatnie wydarzenie tej skali i tej rangi, serdeczne zapraszam do pierwszego panelu dzisiejszej konferencji.

Piotr Dmitrowicz, dyrektor Mt 5,14

Zapis wystąpienia, otwierającego konferencję «Papież światu. 45-lecie pontyfikatu Jana Pawła II», która odbyła się 17 października 2023 r. w Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, został opublikowany także na łamach «Wszystko Co Najważniejsze».