AKTUALNOŚCI

NIEZWYKŁA PAMIĄTKA PO PIUSIE XI

4 lutego 2022

6 lutego br. przypada 100. rocznica wyboru kard. Achille’a Rattiego na papieża Piusa XI. W Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego można oglądać wyjątkowy eksponat związany z papieżem Piusem XI (1922-1939). Jest to monumentalna monstrancja, ufundowana przez kard. Aleksandra Kakowskiego.

Achille Ratti (1857-1939), w młodości alpinista, zdobywca m.in. Matterhornu i Mont Blanc, został pierwszym nuncjuszem apostolskim w wyzwolonej Polsce. Podczas „bitwy warszawskiej” obok przedstawiciela Turcji był jedynym ambasadorem, który nie opuścił stolicy Polski.

Kardynał Ratti mówił o sobie, że jest „polskim biskupem”, bowiem sakry biskupiej udzielił mu 18 października 1919 r. w archikatedrze warszawskiej arcybiskup metropolita warszawski, Aleksander Kakowski.

Właśnie abp Kakowski, już jako kardynał, postanowił upamiętnić rolę, jaką odegrał pierwszy nuncjusz apostolski w odrodzonym państwie polskim. W 1926 r. zamówił u Wiktora Gontarczyka, grawera i brązownika, monstrancję, która jest cennym świadectwem dziejów Polski i Kościoła w okresie międzywojennym. Dzieło prezentuje się imponująco. Jest wykonane z pozłacanego srebra i ma wymiary 100 x 38,5 cm.

W eksponowanym miejscu na nodusie monstrancji Achille Ratti pokazany jest w scenie przyjęcia sakry biskupiej z rąk abp. Kakowskiego w asyście jedenastu biskupów. Z kolei u podstawy glorii występuje już jako papież Pius XI w otoczeniu pięciu biskupów – metropolitów polskich. W treści monstrancji widoczne są także motywy związane z funkcjonowaniem Kościoła w niepodległym państwie polskim. Na awersie widnieją sylwetki 21 katedr polskich, symbolizujących diecezje znajdujące się na terenie ówczesnej Rzeczypospolitej. Znajdują się także wizerunki katedr we Lwowie, Łucku, Pińsku i Wilnie, których nie ma w granicach obecnej Polski. Widzom nie ujdzie uwagi, że brakuje katedr Wrocławia, Kamienia Pomorskiego i Kołobrzegu, które dopiero od 1945 r. znalazły się w granicach Polski.

Dopełnieniem treści ideowych monstrancji są znajdujące się na jej rewersie sceny, które pokazują trudną i znaczoną krwią drogę do odzyskania niepodległości przez Polskę: rozstrzelanie podlaskich unitów za obronę wiary przez rosyjskich zaborców, strajk polskich dzieci w szkole we Wrześni oraz rzeź galicyjska.

W 1938 r. kard. Aleksander Kakowski podarował monstrancję nowo utworzonemu Muzeum Archidiecezji Warszawskiej. Po latach w depozyt dostało ją Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego.