AKTUALNOŚCI

GRYPS ABP. JANA CIEPLAKA

8 kwietnia 2020

Gryps abp. Jana Cieplaka

Materiał: białe płótno bawełniane

Wymiary: 14 cm × 9,5 cm

Zbiory Mt 5,14

Nas Polaków szczególnie zainteresowałby jakiś przyczynek do słynnego procesu Abpa Cieplaka i zamordowanego Prałata Budkiewicza, do całej martyrologii duchowieństwa polskiego w Sowietach.

Stefan Wyszyński, Kultura bolszewizmu a inteligencja polska (1938)

List został odnaleziony wśród dokumentów spuścizny Stefana Wyszyńskiego. W jaki sposób tu trafił, nie udało się ustalić. Wiadomo jednak, że prymas Wyszyński interesował się osobą arcybiskupa Jana Cieplaka, ponieważ uważał go za godnego wyniesienia na ołtarze. Z inicjatywy prymasa Wyszyńskiego w 1952 r. doszło do otwarcia w Watykanie procesu beatyfikacyjnego zasłużonego hierarchy, który toczy się do dzisiaj.

Bp Jan Cieplak (fot. NAC)

Gryps został wysłany przez abp. Jana Cieplaka z moskiewskiego więzienia Łubianka do Marii i Jadwigi Nowowiejskich – bratanic biskupa płockiego Antoniego Juliana Nowowiejskiego, kolegi arcybiskupa. Jan Cieplak był od 1908 r. sufraganem, a od 1914 r. administratorem archidiecezji mohylewskiej. Wielokrotnie karany przez władze sowieckie za patriotyczne kazania i udział w polskich uroczystościach. W marcu 1922 r. był sądzony w Moskwie przez Najwyższy Trybunał Rewolucyjny w sfingowanym procesie pokazowym. Skazany na karę śmierci przez rozstrzelanie wraz z 14 innymi oskarżonymi za „podżeganie do buntu przez zabobony”.

Po międzynarodowych protestach i interwencji polskiego rządu nie doszło do wykonania wyroku. W 1924 r. został wydalony z ZSRS i uroczyście przyjęty w Polsce. W 1925 r. został odznaczony Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski i nominowany na arcybiskupa Wilna, nie zdążył jednak objąć urzędu. Zmarł w szpitalu w Passaic w USA. Jego ciało przewieziono do kraju i uroczyście pochowano w wileńskiej katedrze.