Jarmark św. Dominika to wyjątkowe wydarzenie z ponad dwudziestoletnią tradycją, które co roku przyciąga tysiące warszawiaków związanych z klasztorem OO. Dominikanów na warszawskim Służewie. W niedzielę 28 maja po raz kolejny uczestnikiem Jarmarku będzie Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego.

Jarmarkowi przez całą niedzielę towarzyszy wiele różnorodnych atrakcji, m.in. występy na scenie, warsztaty, loteria, wspólne tańce oraz atrakcje skierowane do najmłodszych w niesamowitej Strefie Dziecka. Na kilkudziesięciu stoiskach smakołyki i niepowtarzalne rękodzieła sprzedają zarówno grupy działające przy klasztorze, jak i artyści oraz rzemieślnicy posiadający oryginalną ofertę swoich prac. Szczególnym punktem Jarmarku jest koncert finałowy z udziałem gwiazd, w tym roku będzie to zespół Brathanki oraz inni artyści.

Po raz kolejny uczestnikiem Jarmarku Dominikańskiego będzie Mt 5,14. Przy naszym stoisku, z bogatą ofertą wydawniczą i kulturalną Muzeum, będzie można m.in. obejrzeć przedstawienia kukiełkowe wystawiane przez aktorów Teatru Lalka, a także wziąć udział w warsztatach prowadzonych przez Muzeum Bajek, Baśni & Opowiadań. Łatwo nas znajdziecie – szukajcie Warszawy Wojtyły, czyli repliki historycznej warszawy M20, którego właścicielem od 1958 roku był bp Karol Wojtyła!

Do zobaczenia na Służewie!

W niedzielę 4 czerwca odbędzie się XVI Święto Dziękczynienia. W tym roku będzie przebiegało pod hasłem: Dziękujemy za czyniących pokój.

W Święto Dziękczynienia w warszawskim Wilanowie zostanie odsłonięta i poświęcona 8,5 metrowa rzeźba Zmartwychwstałego Chrystusa, która będzie głównym elementem ściany ołtarzowej. Monumentalną rzeźbę wykonali studenci pracujący pod kierunkiem Adama Myjaka, profesora Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Kompozycja złożona z rzeźby oraz obrazu na ścianie ołtarzowej zostanie odsłonięta i poświęcona na początku niedzielnej Mszy Świętej.

Święto Opatrzności Bożej zostanie poprzedzone w sobotę 3 czerwca – Dniem Harcerskim. Będzie on poświęcony dziękczynieniu za 20-lecie Patrona Harcerstwa Polskiego – bł. Stefana Wincentego Frelichowskiego. 4 czerwca relikwie duchownego, zamordowanego w wieku 32 lat w obozie koncentracyjnym w Dachau spoczną w Panteonie Wielkich Polaków. Spodziewany jest liczny udział polskich harcerzy z różnych nurtów, a także co najmniej 11 delegacji skautów z zagranicy.

W programie obu dni pojawią się wydarzenia liturgiczne, lecz także konferencje, liczne koncerty oraz zabawy dla dzieci i zajęcia praktyczne prowadzone przez harcerzy, przy współudziale m.in. Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego. Obchody Święta Dziękczynienia zwieńczy 4 czerwca wieczorem oratorium ku czci św. Stanisława Papczyńskiego, założyciela zakonu OO. Marianów. Dzieło, które powstało z okazji 350. rocznicy założenia zgromadzenia skomponował Paweł Bębenek, znany z wielu opracowań pieśni wykonywanych przez schole związane z ośrodkami OO. Dominikanów.

Święto Dziękczynienia zostało ustanowione w 2008 r. przez kard. Kazimierza Nycza. Odwołuje się bezpośrednio do historycznych tradycji – jest kontynuacją inicjatyw podjętych jeszcze w czasach Sejmu Czteroletniego (1792), podczas obrad którego postanowiono złożyć Bogu specjalny dar wotywny w podzięce za możliwość uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Darem tym miało być powstanie Świątyni Najwyższej Opatrzności.

 

Umiłowani,

Z wielką radością rozpoczęliśmy przygotowania do XVI Święta Dziękczynienia. W tym roku – nadal doświadczanym koszmarem wojny w Ukrainie – chcemy się modlić za tych, którzy wprowadzają pokój. Jezus w Kazaniu na Górze nazwał ich błogosławionymi, a my dziś widzimy, jak bardzo potrzeba takich osób wokół nas. Stąd hasło naszego czerwcowego spotkania: „Dziękujemy za czyniących pokój”.

Wzorem takiej postawy jest główny bohater tegorocznych uroczystości – bł. Stefan Wincenty Frelichowski, kapłan i harcerz, który zmarł 23 lutego 1945 roku w Dachau. Niemiecki obóz miał być miejscem kaźni ludności i polskich kapłanów, tymczasem osoby przebywające z ks. Frelichowskim w tych nieludzkich warunkach zapamiętały go jako człowieka świętego, ofiarnego i wewnętrznie wolnego. Nie zważając na zagrożenie, zgłosił się do pomocy chorym na tyfus. Posługiwał, „czyniąc pokój”, aż do momentu, gdy sam się zaraził i w wyniku tego zmarł. W 1999 roku św. Jan Paweł II wyniósł go na ołtarze.

Jak co roku kieruję do Was gorące zaproszenie do uczestnictwa we wszystkich wydarzeniach przygotowywanych na ten dzień. W wigilię obchodów, 3 czerwca, w Świątyni zgromadzą się środowiska harcerskie, aby dziękować za 20-lecie ustanowienia bł. Stefana patronem polskich harcerzy. W niedzielę w uroczystej pielgrzymce Traktem Królewskim przeniesiemy do powstającego Sanktuarium relikwie tego błogosławionego.

Ufam, że podczas XVI Święta Dziękczynienia wszyscy ujrzymy także efekt wielomiesięcznych prac nad ścianą ołtarzową oraz aranżacją prezbiterium. To przedsięwzięcie wiąże się z wielkim nakładem finansowym, dlatego proszę, by każdy w miarę swoich możliwości dołożył cegiełkę do dalszej budowy Świątyni, jako osobiste wotum dziękczynne za nieustanną opiekę Opatrzności Bożej.

Kazimierz Kardynał Nycz, Arcybiskup Metropolita Warszawski

W czwartek 18 maja w Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego odbyła się konferencja z udziałem specjalistów z różnych ośrodków naukowych w Polsce, którzy zaprezentowali wyniki swoich badań nad zmaganiami metropolity krakowskiego Karola Wojtyły z komunistyczną dyktaturą. Sympozjum jest częścią większego projektu Karol Wojtyła Polsce. Jan Paweł II światu, służącego upamiętnieniu 45-lecia pontyfikatu papieża Polaka.

Obrady otworzył Piotr Dmitrowicz, dyrektor Mt 5,14, podkreślając, że konferencja zapoczątkuje szereg działań edukacyjnych i promocyjnych, poprzez które chcemy opowiedzieć zwłaszcza ludziom młodym o Karolu Wojtyle. Następnie głos zabrał Kazimierz kard. Nycz, arcybiskup metropolita warszawski, który zwracał uwagę, że czas dojrzał do tego, by sięgnąć w głąb życia Karola Wojtyły i wnikliwie przebadać krakowski okres jego życia. Jednocześnie przestrzegł przed popełnianiem błędu pars pro toto, by nie wyciągać wniosków na podstawie pojedynczych, wyrwanych z kontekstu informacji. Z drugiej strony wskazał na inny błąd grożący badaczom, czyli ahistorycyzm. Przypomniał, że lat krakowskich Wojtyły nie można oceniać według dzisiejszych kryteriów i wiedzy, którą mamy dzisiaj. Należy szukać prawdy, ale czynić to odpowiedzialnie. Z kolei dr Jarosław Sellin, sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zauważył, że Karola Wojtyła przeżył 33 lata w PRL, lecz z ustrojem komunistycznym zmagał się znacznie dłużej w czasie pontyfikatu. Do końca życia przestrzegał przed antropologicznym błędem kryjącym się w diabolicznym systemie. Wiedział, że z fałszywego rozumienia istoty człowieka wynika wielkie zło.

Panel I obejmował tematykę funkcjonowania Kościoła w rzeczywistości PRL. W dyskusji wzięli udział prof. Bogdan Szlachta z Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. Antoni Dudek z UKSW oraz red. Tomasz Krzyżak z „Rzeczpospolitej”, moderował Adam Hlebowicz z Biura Edukacji Narodowej IPN. Uczestnicy panelu odpowiadali na pytania o spór między chrześcijaństwem a marksizmem oraz historię stosunków państwo-Kościół. Profesor Szlachta przypomniał, że marksistowska koncepcja państwa zakładała, że państwo ma ogarniać wszystkie dziedziny ludzkiego życia, zaś Karol Wojtyła postulował koncepcję dualistyczną, zakładającą autonomię duchowości wobec spraw doczesnych. Prof. Antoni Dudek podkreślił, że niewiele brakowało, by Kościół polski podzielił los Kościoła na Węgrzech, do czego ostatecznie nie doszło, gdyż prymas Stefan Wyszyński zdołał opóźnić uderzenie o trzy lata, później zaś komuniści musieli iść na niektóre ustępstwa, by uspokajać nastroje społeczne. Nawiązując do tego, co możemy wyczytać z materiałów archiwalnych w odniesieniu do tamtego okresu, historyk zaznaczył, że Kościół po 1989 roku zaniedbał sprawę rzetelnego rozliczenia z przeszłością, co znacząco wpływa na jego bieżącą sytuację. Natomiast red. Tomasz Krzyżak przypomniał, że chociaż część archiwów została zniszczona, to jednak materiałów do badań jest wciąż bardzo wiele i trzeba do nich sięgać.

Panel II poświęcony był zmaganiom Karola Wojtyły z komunistyczną dyktaturą, a udział w nim wzięli prof. Łucja Marek (IPN Kraków), prof. Jan Żaryn (UKSW), x. prof. Dominik Zamiatała (UKSW) i red. Grzegorz Górny („Sieci”). Profesor Żaryn porównał stosunek Stefana Wyszyńskiego i Karola Wojtyły do polityki wyznaniowej władz komunistycznych i przypomniał, że obaj hierarchowie reprezentowali dwa następujące po sobie pokolenia i mieli różne wrażliwości, lecz różnice dotyczyły taktyki działania, a nie postrzegania samego systemu. Z kolei prof. Łucja Marek przedłożyła zagadnienie postrzegania Karola Wojtyły przez Urząd Bezpieczeństwa. Przypomniała, że najwcześniejszym znanym dokumentem dotyczącym inwigilacji kleryka Wojtyły jest zapis z 1946 r. (bez daty dziennej) w związku z jego zaangażowaniem na uniwersytecie. Lecz szersze zainteresowanie jego osobą bpa krakowskiego Wojtyły obserwujemy po jego nominacji biskupiej w 1958 roku. Następnie x. prof. Dominik Zamiatała zapytany o to, jaki obraz Karola Wojtyły wyłania się z dokumentów SB, podkreślił, że z materiałów archiwalnych wyłania się człowiek głębokiej wiary, który stawiał sprawę Kościoła na pierwszym miejscu. W życiu i posłudze przyszłego papieża widoczne było pragnienie zmiany stylu funkcjonowania Kościoła, by przestał on być oblężoną twierdzą i wyszedł bardziej na zewnątrz, do różnych grup społecznych. Duchowny przypomniał, że duszpasterz akademicki umiał zagospodarować młodzież w czasie, kiedy komuniści ograniczali różne formy działania Kościoła i próbowali wypchnąć go z przestrzeni publicznej. W uzupełnieniu do wypowiedzianych treści prof. Żaryn podkreślił, że bp Karol Wojtyła szybko stał się osobą „pożyteczną” dla prymasa Wyszyńskiego, który odkrył talenty młodego hierarchy. Dlatego perspektywa prymasa jest istotna dla zrozumienia wzrastającej roli Karola Wojtyły w Kościele powszechnym od lat 60. XX wieku.

Panel III poświęcony był Karolowi Wojtyle jako promotorowi podmiotowości społeczeństwa. Na pytania prof. Dominiki Żukowskiej-Gardzińskiej z Mt 5,14 odpowiadali Grzegorz Polak, zastępca dyrektora Mt 5,14, oraz prof. Michał Białkowski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Pierwszy z prelegentów podkreślił, że metropolita krakowski próbował tworzyć społeczeństwo obywatelskie oparte na dwóch zasadach, które są tytułem jego książki: miłość i odpowiedzialność. W czasie komunistycznego zniewolenia narodu metropolita krakowski podejmował wysiłki zmierzające do uzupełnienia tego, czego społeczeństwu brakowało. Ciekawą, acz mało znaną inicjatywą hierarchy był postulat budowy bloku mieszkalnego dla młodych małżeństw. Natomiast prof. Białkowski przypomniał, że doświadczenie Karola Wojtyły jako nauczyciela i pasterza wiąże się nierozerwalnie z Vaticanum II. Dokumenty soborowe Gaudium et spes oraz Dignitatis humanae , w których przygotowaniu i redagowaniu brał aktywny udział, dotknęły bowiem problematyki człowieka wolnego, który jest częścią społeczeństwa. W uzupełnieniu do tematu spraw społecznych Grzegorz Polak wspomniał też o zaangażowaniu metropolity krakowskiego na niwie kultury oraz o pielgrzymkach do sanktuarium maryjnego w Piekarach Śląskich, podczas których abp Wojtyła wygłaszał kazania, będące wymownym świadectwem jego zaangażowania w rozwiązywanie palących problemów społecznych.

Konferencję zakończyła dyskusja wokół najnowszej książki redaktora Andrzeja Grajewskiego („Gość Niedzielny”) Żarliwy antykomunista. Pontyfikat Jana Pawła II w dokumentach KGB Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Sowieckiej 1978–1997. Głównymi tematami dyskusji były rola Jana Pawła II w kształtowaniu polityki wschodniej Watykanu oraz znaczenie jego pontyfikatu dla odrodzenia Kościoła greckokatolickiego, a na pytania red. Krzysztofa Ziemca odpowiadali autor książki Andrzej Grajewski oraz prof. Paweł Skibiński z UW i prof. Rafał Łatka z UKSW.

Współorganizatorem wydarzenia było Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a honorowy patronat nad konferencją objął prezes Instytutu Pamięci Narodowej.

Edgar Sukiennik, Mt 5,14

fot. Mt 5,14/Radek Orzeł

 

 

W środę 17 maja w Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego miało miejsce podpisanie listu intencyjnego o współpracy z dr hab. Michałem Białkowskim, profesorem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Wydarzenie inicjuje realizację działań w ramach projektu naukowo-badawczego Biografia Karola Wojtyły. Okres krakowski 1938–1978.

Wyniki badań będą istotnym elementem tworzonej przez nas wspólnej bazy źródłowej na temat działalności Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Efekt projektu będzie także istotnym wzbogaceniem tworzonej właśnie na ekspozycji Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego strefy Pasterz Krakowa. Projekt wymaga przeprowadzenia szczegółowej kwerendy w kilkudziesięciu archiwach kościelnych i państwowych w Polsce i zagranicą. W warstwie wydawniczej projekt naukowo-badawczy Biografia Karola Wojtyły. Okres krakowski 1938–1978 zakończy się przygotowaniem i wydaniem pełnej, opartej na źródłach archiwalnych biografii Karola Wojtyły obejmującej okres krakowski 1938–1978 autorstwa właśnie prof. Michała Białkowskiego. Czas trwania projektu przewidywany jest na lata 2023–2026.

PROF. MICHAŁ BIAŁKOWSKI – historyk Kościoła i politolog, od 2020 r. profesor na Wydziale Nauk o Polityce & Bezpieczeństwie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Od 2017 r. prezes Klubu Inteligencji Katolickiej w Toruniu, w latach 2017–2021 sekretarz Porozumienia Klubów Inteligencji Katolickiej w Polsce. Opublikował m.in.: Apostołowie Afryki. Studia poświęcone Wandzie Błeńskiej i kardynałowi Adamowi Kozłowieckiemu SI, Toruń 2022 (współautor i współred.); Prymas i Papież. Studia poświęcone prymasowi Stefanowi Wyszyńskiemu i papieżowi Janowi Pawłowi II, Toruń 2021 (współautor i współred.); S. Wyszyński, Pro memoria, t. 4: 1956–1957, Warszawa 2020 (red.); Protokoły konferencji polskich ojców soborowych. Zbiór dokumentów 1962–1965, Lublin 2019 (wyd.); «Radość i nadzieja, smutek i trwoga…». Sobór Watykański II z perspektywy półwiecza, Toruń 2016 (współautor i red.); Wokół Soboru Watykańskiego II. Studia i szkice, Toruń 2016. Inicjator i redaktor naukowy wielotomowej publikacji Studia soborowe, Toruń 2015. W ub.r. staraniem Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego wydał publikację Sobór Watykański II. Polska historia.

fot. Monika Dejneko-Białkowska

.

 

Prezentację podarowanych Mt 5,14 obrazów Eli Li Gioi rozpoczął podczas Nocy Muzeów wykład o. prof. Witolda Kaweckiego CSsR, kierownika katedry komunikacji kulturowo-artystycznej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Publikujemy cały tekst wystąpienia autora głośnych Tajemnic Caravaggia.

Polsko-włoskie związki artystyczne

Od czasów króla Jana III włoskość i Rzym stały się nam bliskie. Sarmaci polscy szerzyli nawet legendę, że znane polskie rodziny Lubomirskich, Krasińskich, Bielińskich, Sapiehów czy Radziwiłłów wywodziły się od przodków patrycjuszy rzymskich. Z tego też powodu polscy magnaci sztukę rzymską zaczęli uważać za swoją, szerzył się „italianizm” – fascynacja sztuką, literaturą czy teatrem włoskim. Nie wyobrażano też sobie, aby dobrze wykształcony szlachcic nie pojechał na jakiś czas do pięknej Italii w celu cywilizacyjnym, naukowym, aby studiować na znanych uniwersytetach w Padwie czy Bolonii. Już w czasie baroku czyli XVII w. posługiwano się w Polsce językiem włoskim tak, jak dzisiaj angielskim. Kościelne związki z Rzymem były jeszcze mocniejsze – ze względu na studia, pielgrzymki, czy załatwianie bieżących spraw kurialnych w Watykanie. W XVII w. następuje integracja sztuki polskiej z zachodnią. Nie są to już tylko wędrowni artyści jak Padovano, Paulo Pagani, Berecci czy Dolabella, ale nadworni artyści sprowadzeni na stałe, którzy w Polsce się zadomawiają tacy jak: nadworny malarz Jana III Sobieskiego Michelangelo Palloni (Warszawa, Wilanów, Węgrów), Baltazar Fontana znany propagator sztuki Gian Lorenzo Berniniego w Krakowie (kościół św. Anny) i Starym Sączu, czy nieco później Bernardo Bellotto zwany Canalettem w Warszawie.

Ten ostatni – wenecjanin, który malował w sposób magiczny widoki miast – zatrudniony przez króla Stanisława Augusta zasłynął najbardziej w Warszawie i tutaj umarł w 1780 r., pozostawiając po sobie 23 płótna znajdujące się dziś w Zamku Królewskim. Jego Widok Warszawy od strony Pragi jest zachwycający. Na pierwszym planie z lewej strony zobaczyć można ciemny widok drzewa nadający głębi i skromne zabudowania Pragi, dalej tafla wody Wisły z małą wysepką, w tle u góry obłędny amfiteatr z chmur, a w oddali z prawej strony niezwykła panorama Warszawy ciągnąca się od Wilanowa po Pałac Sapiehów. Wszystko skąpane w świetle. Uczta dla ducha, aż po zadyszkę jaką można złapać oglądając te dzieła. Canaletto przez ten obraz podarował sobie nieśmiertelność. Co ciekawe jego obrazy posłużyły powojennym architektom do odbudowy Warszawy zniszczonej w 85 proc. podczas wojny światowej. Warszawa miała wiele związków z Wenecją, zwłaszcza w renesansie i w XVIII w. Docierali tu z Wenecji artyści, kupcy, politycy. Simone Bellotti zbudował tu wystawną willę o nazwie Murano na wzór weneckiej wyspy znanej z produkcji szkła artystycznego. Willa dała nazwę tej części Warszawy, którą dzisiaj nazywamy Muranowem. Barbakan – historyczny bastion obrony starego miasta, zaprojektował także wenecjanin Jan Baptysta Veneziano w 1548 r. A jeśli staniemy na rogu ulic Wąski Dunaj i Rynku Starego Miasta, to zobaczymy kamienicę pod numerem 31 w której w 1674 r. mieszkał wenecki kupiec Davide Zappio – swego czasu burmistrz Warszawy. Na dworze króla Stanisława Augusta Poniatowskiego działał w baroku inny włoski artysta, rzymianin Marcello Bocciarelli, któremu wraz z Janem Piotrem Norblinem przypisuje się stworzenie narodowej szkoły malarstwa polskiego. Nie zapominajmy że inny Włoch Domenico Merlini ur. w 1730 r., a pochodzący z regionu jezior Como (Lombardia) i Lugano (Ticino), zbudował Łazienki Warszawskie. W Wielkopolsce znakomicie radziła sobie rodzina Catenazzich – Andrzej, Jan i Jerzy oraz Albert Bianchi.

W Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego

Przenieśmy się jednak z tej historii do „tu i teraz”. Jesteśmy w Świątyni Opatrzności Bożej w warszawskim Wilanowie, a konkretnie w Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, by w Noc Muzeów otworzyć ekspozycję dwóch obrazów przyjaciela Polaków Elia Li Gioi: Roma piazza San Pietro – nazywany roboczo „Pogrzebem” i Papa Wojtyła: grido sul‘900, który śmiało można by nazwać „Zamachem”. Do samych obrazów przejdę za chwilę.

Pozwólcie jednak Szanowni Państwo, że zatrzymam się nad symboliką tego miejsca. W nowej, wolnej Polsce, wypełniającej zobowiązania Sejmu Czteroletniego z 1791 r., który w podzięce za przyjęcie Konstytucji 3 Maja nakazał wybudować ten sakralny obiekt – Narodową Świątynię, powstał po latach ten kościół i powstało Muzeum oparte jak na filarach, na dwóch wielkich Polakach współczesności – błogosławionym prymasie Stefanie Wyszyńskim i świętym papieżu Janie Pawle II. Ich życie, działalność i twórczość dobrze znamy. A o wieczystą pamięć o nich ma właśnie dbać to Muzeum. Ich myślenie, odwaga, nieugiętość, oddanie dla prawdy, umiłowanie wolności, solidaryzm, świętość, sprawiły że dzisiaj możemy cieszyć się wolnością sztuki i w różnoraki sposób wyrażać swoją ekspresję, swoje poglądy, niepokoje, nadzieje, swoją wiarę i sens życia – w sposób jaki jest nam bliski.

Twórczość Elia Li Gioi

To właśnie pozwala nam tego wieczoru zatrzymać się nad twórczością naszego gościa prof. Elia Li Gioi, artysty który przebył już bogatą i różnorodną drogę artystyczną, a zwłaszcza zatrzymać się nad tymi dwoma dziełami podarowanymi dla Muzeum. Jest nam tym bardziej miło, że obydwa obrazy są interpretacją dotyczącą wydarzeń związanych z papieżem Janem Pawłem II. Artysta z całą premedytacją wchodzi w przestrzeń artystyczno-społeczną która jest dla niego szalenie ważna – trauma emigrantów przypływająca do Włoch, dryfujące życie ludzkie, ludzie poszukujący nadziei a więc i zbawienia. To sprawia, że w tym Muzeum naznaczonym troską o życie społeczne i wyzwolenie z opresji politycznej człowieka, jego dzieła nabierają szczególnego znaczenia. Artysta aby nadać swym tworom większego jeszcze symbolu, często wykonuje swoje ekspozycje z materiałów odpadowych – drzewa, gwoździ, pozostałości znalezionych w morzu. Zresztą pochodzi z cudownego miejsca na ziemi jaki jest basen Morza Śródziemnego, pochodzi z Sycylii, a nawet urodził się w pobliżu historycznych Syrakuz i Agrigento przypominających nam wciąż świetność sztuki antycznej. Ale używa też w swoich ekspozycjach mediów, fotografii, wycinków gazet w stylu pop art. Bardzo trafne słowa o artyście znajduję zapisane w broszurze towarzyszącej naszemu spotkaniu: Jego dzieła „Zgromadzone w pewną całość, niczym samotne fetysze, wydają się być prawdziwymi bytami duchowymi, które zwracają naszą uwagę na to drugie oblicze prawdy istnienia, które jest w nich dramatycznie przedstawione. Te przedstawiane fragmenty i ruiny, po których kolor spływa jak krew w geście przypominającym futurystyczną zuchwałość, atakują oko obserwatora mieszając ukryte i jawne, otwierając przebłyski pamięci i wizję przyszłości oraz odkrywając szczegóły i wskazówki złożonego ale spójnego życia artystycznego, które już przebył”. Wydaje się że artysta tworzy w przekonaniu że nie istnieje sztuka dla sztuki samej, że sztuka odgrywa znaczącą rolę humanistyczną i społeczną, dlatego artysta woli surową prawdę faktograficzną niźli artystyczny abstrakt.

Papa Wojtyła: grido sul ‘900, który śmiało można by nazwać „Zamachem”, jest tak naprawdę krzykiem cierpienia współczesności, bezpardonowym grzechem biblijnego Kaina zabijającego swojego brata Abla. Skomponowany z jednym z najbardziej znanych obrazów współczesności, a mianowicie Krzykiem Edvarda Muncha jest przedstawieniem współczesnego człowieka przeszytego bólem egzystencjalnym. Można go też nazwać „Płaczem”. Niewinna krew przelewająca się za sprawiedliwość będąca partycypacją w zbawczej krwi Chrystusa. W ekspozycjach Li Gioi dużo jest koloru czerwonego. Wydaje się to być świadomym zabiegiem autora – bo to kolor zarówno cierpienia, męczeństwa, śmierci ale jednocześnie kolor miłości i nadziei.

Roma piazza San Pietro – nazywany roboczo „Pogrzebem”. Dobrze nam znany plac, miejsce, dzień pogrzebu Jana Pawła II, który urasta do rangi symbolu uniwersalnego. Znowu ból śmierci, osamotnienia, odejścia, końca pewnej epoki. A jednocześnie nadzieja, że nie wszystko się skończyło, i słowa poety Horacego: non omnis moriar. Coś przecież po mnie pozostanie na wieki. Jako dziedzictwo, pamięć, tożsamość. Po to przecież tu jesteśmy tego wieczoru.

O. PROF WITOLD KAWECKI CSSR – profesor i kaznodzieja, kierownik katedry komunikacji kulturowo–artystycznej UKSW, pisarz, dziennikarz i kulturoznawca, autor wielu książek, w tym bestsellerowych Tajemnic Caravaggia (2019). Zajmuje się teologią piękna i kulturą wizualną, komunikacją medialno-kulturową oraz kulturą polityczną.

Elia Li Gioi, włoski malarz z Sycylii, podczas Nocy Muzeów zorganizowanej 13 maja w Mt 5,14 podarował Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego dwa obrazy swojego autorstwa, związane z osobą papieża-Polaka. Data uroczystości nie była przypadkowa: tego dnia przypadała 42. rocznica zamachu na Jana Pawła II, a jeden z obrazów Li Gioi – przedstawiający grymas bólu Ojca Świętego po postrzeleniu – nawiązuje do dramatycznych wydarzeń z 13 maja 1981 r.

Piotr Dmitrowicz, dyrektor Mt 5,14, dziękował artyście za obrazy, które teraz znajdą się na stałej ekspozycji Muzeum jako świadectwo wydarzeń sprzed 42 lat. Prezentacji twórczości sycylijskiego artysty, ucznia Primo Contiego, ostatniego z futurystów, oraz przedstawienia relacji kulturalnych między Polską a Włochami z wyeksponowaniem wkładu włoskich artystów do kultury polskiej, dokonał w swoim wystąpieniu redemptorysta, o. prof. Witold Kawecki CSsR z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Elio Li Gioi serdecznie podziękował dyr. Dmitrowiczowi za docenienie daru, którym pragnął uczcić pamięć drogiego mu papieża. Wspominał Jana Pawła II jako postać epokową – bohatera, dzięki któremu powstała „Solidarność” i został zburzony Mur Berliński. Bohaterstwo papieża ujawniło się także w jego bezprecedensowym potępieniu mafii w 1993 r. w Agrigento, co zapoczątkowało nowy rozdział w podejściu Kościoła katolickiego we Włoszech do tej plagi społecznej. Swoje przemówienie prof. Li Gioi zakończył wezwaniem Jana Pawła II: „Weźcie życie w swoje ręce i uczyńcie z niego arcydzieło!”.

77- letni artysta z młodzieńczym entuzjazmem przekonywał o doniosłej roli sztuki w dzisiejszym świecie, zwłaszcza w kontekście największych dramatów współczesności. Elia Li Gioi wiele miejsca poświęcił tragedii uchodźców, a basen Morza Śródziemnego nazwał największym cmentarzyskiem świata. Zadaniem sztuki jest o tym komunikować i przypominać o tej tragedii, zwłaszcza kiedy jest zapominana, ignorowana  i kwestionowana.

Elia Li Gioi z rozbitych łodzi emigrantów tworzy krzyżyki. Jeden z nich otrzymał papież Franciszek, obdarowany zostanie także kard. Kazimierz Nycz. Musimy patrzeć na te krzyże – mówił włoski artysta – jako na relikwie nowych męczenników.

Ceremonię przekazania darów prowadził Tomasz Motyka, kierownik działu zbiorów Mt 5,14, który był opiekunem całego przedsięwzięcia. Kontakt Muzeum z Elio Li Gioi został nawiązany dzięki jego przyjacielowi, muzealnikowi Mariano Caldarelli, od lat zamieszkałemu w Polsce.

Grzegorz Polak, Mt 5,14

W związku z urodzinami swojego patrona, w najbliższą niedzielę 21 maja parafia św. Jana Pawła II na warszawskim Bemowie zaprasza na tradycyjny festyn papieski. Współorganizatorem imprezy jest Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego.

Parafia jak co roku zaprasza wszystkich swoich parafian oraz mieszkańców Warszawy. Zaplanowano szereg atrakcji, zwłaszcza dla dzieci, w tym warsztaty, dyskusje poświęcone postaci Jana Pawła II oraz stoiska (także muzealne!). Tego dnia przy kaplicy stanie słynna Warszawa Wojtyły, czyli replika historycznej warszawy M20, którego właścicielem od 1958 roku był bp Karol Wojtyła.

Serdecznie zapraszamy!

W sobotę 13 maja zapraszamy na jedną z najbardziej wyczekiwanych imprez kulturalnych – Noc Muzeów! Będzie to doskonała okazja do zapoznania się nowoczesną ekspozycją Mt 5,14, która przedstawia ponad 100 lat najnowszej historii Polski, Europy i świata.

Tego dnia przed Muzeum stanie słynna Warszawa Wojtyły (replika historycznej warszawy M20, którego właścicielem od 1958 roku był bp Karol Wojtyła), zaprezentowane zostaną nasze nowe materiały edukacyjne – Karty Ciekawostek. Przygotowaliśmy także wiele wyjątkowych atrakcji:

12.00–15.00 – warsztaty kreatywne z Muzeum Bajek, Baśni i Opowiadań

Opowiadanie bajek połączone z… konstruowaniem modeli z drewnianych klocków!

12.00; 13.00; 14.00 – przedstawienia Piastowskie legendy w wykonaniu Michała Burbo i Romana Holca, aktorów Teatru Lalka

Wielobarwny spektakl teatru kukiełkowego pozwoli poznać dzieciom legendy z różnych zakątków Polski.

14.00–17.00 – choreoterapia z elementami warsztatowymi w wykonaniu tancerki i modelki Aliki Pitty

Zajęcia łączące ruch z elementami improwizacji tanecznej i relaksacji.

18.00–22.00 – Co faktycznie wydarzyło się na placu św. Piotra 13 maja 1981 r.?

Cykliczna prelekcja na temat zamachu na Jana Pawła II.

20.00 –Prezentacja przekazanych Mt 5,14 obrazów włoskiego artysty Elia Li Gioi: Roma piazza San Pietro oraz Papa Wojtyla: grido sul‘900

Serdecznie zapraszamy! Na wszystkie wydarzenie jest WSTĘP WOLNY!

Zapraszamy na kolejną edycję kursu rysowania i malarstwa zainspirowanego cyklem obrazów Stefana Gierowskiego Malowanie Dziesięciorga Przykazań, prezentowanym na ekspozycji stałej Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego. Zajęcia poprowadzi Marcin Dzwonkowski, współpracujący z naszym Muzeum malarz i artysta.

Zajęcia z rysunku obejmują: teorię dotyczącą form geometrycznych jako wprowadzenie do szkiców nad martwą naturą, naukę kadrowania, nadzór nad wykonaniem rysunków martwej natury, korektę i omówienie prac wykonanych przez uczestników warsztatów.

Zajęcia z malarstwa obejmują: malowanie farbami akrylowymi z użyciem pędzli, szpachelek i innych narzędzi malarskich na bazie szkiców wykonanych na zajęciach z rysunku; indywidualne korekty wykonanych prac dotyczące koloru, faktury i perspektywy.

Materiały do zajęć zapewni Muzeum.

TERMINY SPOTKAŃ:

21 maja – Ćwiczenia przed malowaniem – jak dobrze wykonać rysunek węglem? – brak wolnych miejsc

28 maja: Ciepło-zimno/ blisko-daleko – o budowaniu przestrzeni barwami – brak wolnych miejsc

3 czerwca: Ekspresja – jak przełożyć własne emocje na linie i kolory? – brak wolnych miejsc

18 czerwca: Wolność od naśladowania natury – malowanie abstrakcyjnego obrazu – brak wolnych miejsc

Warsztaty zakończą się spotkaniem z cyklem Malowanie Dziesięciorga Przykazań Stefana Gierowskiego (1925-2022).

MARCIN DZWONKOWSKI jest absolwentem Europejskiej Akademii Sztuk na Wydziale Malarstwa, który uzyskał dyplom z malarstwa w pracowni prof. Antoniego Fałata (oraz aneks z grafiki warsztatowej pod kierunkiem prof. Waldemara Szysza). Swoje wystawy indywidualne prezentował m.in. w BWA JATKI w Nowym Targu oraz Pracowni Wschodniej w Warszawie. Zajmuje się scenografią teatralną oraz filmową.

* * *

Na zajęcia obowiązują zapisy przez stronę internetową lub media społecznościowe. Liczba miejsc jest ograniczona, decyduje kolejność zgłoszeń.

Zapraszamy zainteresowanych w wieku od 15 lat: