AKTUALNOŚCI

LIST INTENCYJNY O WSPÓŁPRACY Z DOMEM RODZINNYM JANA PAWŁA II – PODPISANY

15 grudnia 2022

Sobór Watykański II. Polska historia Michała Białkowskiego to najnowsza publikacja wydana staraniem Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego. Jej prezentację w Pałacu Arcybiskupów Warszawskich poprzedziło uroczyste podpisanie listu intencyjnego o współpracy Mt 5,14 z Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach.

Podpisy pod dokumentem złożyli dyrektorzy obu instytucji: Piotr Dmitrowicz (Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego) oraz x. Łukasz Piórkowski (Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II). Obecny na spotkaniu kard. Kazimierz Nycz, metropolita warszawski  powiedział, że przybliżenie postaci, ale i dorobku tych dwóch wielkich postaci jest wielkim zobowiązaniem dla naszego pokolenia: – Mam takie głębokie przekonanie, że dla dzisiejszego świata pontyfikat Jana Pawła II i nauczanie prymasa Stefana Wyszyńskiego, ale też pontyfikat Benedykta XVI, są niewygodne, bo ich nauczanie staje w poprzek tego, co jest subiektywizmem i relatywizmem, i to jest powód tego ogromnego ataku na osobę Jana Pawła II – zauważył kardynał.

Niech przeczytają książkę

Kardynał Nycz zauważył, że ciągle jesteśmy na etapie poznawania ducha soboru, ale też na etapie wprowadzania dokumentów i odnowy soborowej w życie – Niektórzy wybiegają w przyszłość i ochotnie myślą już o trzecim soborze, ale trudno powiedzieć, jak znają drugi, niech więc przeczytają tę książkę.

Rozpoczynając prezentację swojej książki prof. Michał Białkowski zaznaczył, że starał się rozprawić z mitami i stereotypami na temat roli polskich biskupów w pracach soborowych. Przypomniał, że polscy biskupi byli znaczącą reprezentacją i bezsprzecznie najliczniejszym episkopatem, jaki uczestniczył w obradach spośród wszystkich „Kościołów milczenia”. Stanowili w Rzymie dość zwarte środowisko, mimo że władze PRL manipulując zezwoleniami na paszporty starały się ich skłócić i podzielić. Choć różniły ich poglądy na niektóre kwestie, np. na temat ekumenizmu, na zewnątrz prezentowali jednolitą postawę, ze skupieniem się wokół lidera, jakim był kard. Stefan Wyszyński.

Zasadniczą część publikacji stanowi opis przebiegu czterech sesji soborowych. Profesor Białkowski zauważył, że polskich ojców soborowych nie można identyfikować z żadnym ze stronnictw soborowych, ani z konserwatystami, ani z tzw. progresistami. W ocenie autora, Polacy kierowali się swoim własnym doświadczeniem i realizmem związanym z funkcjonowaniem w systemie komunistycznym.

Maryja Matką Kościoła

Wnieśli za to istoty wkład w przygotowanie kilku dokumentów soborowych, m.in. konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes oraz deklaracji o wolności religijnej Dignitatis humanæ. Profesor Białkowski zaznaczył, że na forum soborowym najaktywniej występowali trzej biskupi z polskiej grupy: Stefan kard. Wyszyński miał 10 publicznych wystąpień, bp Michał Klepacz – 9, a bp Karol Wojtyła – 8. Zasługą polskich biskupów było też ogłoszenie Maryi – Matką Kościoła. Tę polską inicjatywę podjął papież Paweł VI, nadając Maryi ten tytuł już poza obradami sesji.

Autor przypomniał, że polscy biskupi byli rzecznikami katolików żyjących „za Żelazną Kurtyną”. Na mapie środowej Europy, gdzie Kościoły katolickie stanowiły niejako „białą plamę”, polski Kościół tworzył wyrazisty punkt. Ich głos był zauważany i doceniany. Między innymi z powodu sprzeciwu polskich biskupów, w dokumentach soborowych nie ma jednoznacznego zapisu potępiającego komunizm, co stało się później powodem zarzutów wobec ojców soborowych. Według autora publikacji biskupi kierowali się w tym względzie pragmatyzmem wiedząc, że takie oświadczenie może bardzo zaszkodzić Kościołowi katolickiemu na Wschodzie, zwłaszcza prześladowanym grekokatolikom. Prymas Wyszyński był także przeciwny zapisom o diakonacie stałym obawiając się, że w państwach komunistycznych diakoni mogą stać się narzędziami infiltracji środowiska duchownego.

Zdolni i pracowici

Polscy biskupi z wielką intensywnością podejmowali kontakty z episkopatami zagranicznymi, informując o problemach i bieżącej sytuacji Kościoła w Polsce. Naukowiec zaznaczył, że pobyt w Rzymie był czasem umacniania więzi z następcami św. Piotra: Janem XXIII i Pawłem VI. Kolejne sesje Vaticanum II potwierdziły niekwestionowane przywództwo prymasa Stefana Wyszyńskiego, jego talent organizacyjny, zdolności myślenia koncepcyjnego i niezwykłą pracowitość. Dla biskupa (a od 1964 roku arcybiskupa) Karola Wojtyły, Sobór Watykański II stał się czasem intensywnego rozwoju i wewnętrznego przełomu – wzrastania do roli metropolity krakowskiego i jednego z najbliższych współpracowników papieża Pawła VI.

Podstawą źródłową książki są przede wszystkim materiały archiwalne, zgromadzone w Archiwum Archidiecezjalnym Warszawskim. Bibliografia zawiera również podstawową literaturę polską, dotyczącą Soboru Watykańskiego II. Autor zebrał najważniejsze prace, które powstały na przestrzeni minionych 60 lat od jego inauguracji. Całość zamyka aneks zdjęciowy, w którym umieszczono dokumenty i fotografie pochodzące z kilkunastu archiwów kościelnych. Zwracają uwagę niepublikowane dotąd materiały archiwalne pochodzące z Sekretariatu Prymasa Polski.

Promocję w Pałacu Arcybiskupów Warszawskich poprowadził Dawid Gospodarek, redaktor Katolickiej Agencji Informacyjnej. Książka prof. Michała Białkowskiego Sobór Watykański II. Polska historia dostępna jest w Sklepie Mt 5,14. Do końca roku będzie sprzedawana z rabatem 20%.

źródło: Katolicka Agencja Informacyjna (KAI)