AKTUALNOŚCI

„24 obrazków z dziejów polskich”

3 kwietnia 2020

Kazimierz Góralczyk (wł. Władysław Ludwik Anczyc), 24 obrazków z dziejów polskich, Warszawa 1898

Wymiary: 18 cm x 13 cm x 2 cm

Zbiory Mt 5,14

Byłem dzieckiem wychowanym na «24 obrazków z dziejów polskich». Była to jedyna polska książka dla dzieci w mojej nadbużańskiej wiosce. Ojciec mój w długie ciemne wieczory, gdy już nie było obawy, że przyjdzie ktoś obcy, wyciągał tę książkę z ukrycia i uczył mnie na niej historii Polski, poczynając od Gniezna. Dawne to dzieje!

Prymas Stefan Wyszyński, Warszawa, 21 września 1979 r.

Skutków zniewolenia Polski, Stefan Wyszyński doświadczał w okresie edukacji w szkole podstawowej, gdzie uczono w języku rosyjskim według programu zatwierdzonego przez zaborców. Języka polskiego i historii uczył się po kryjomu, głównie dzięki swemu ojcu. Prymas wspominał później: „Mając lat dziesięć po raz pierwszy dostałem do ręki w domu mojego ojca książkę ukazującą historię Polski, pod tytułem 24 obrazków. Oczywiście była zabroniona, nie wolno jej było przechowywać w domy, ale mój ojciec był człowiekiem tak oddanym sprawom Narodu, że narażając się na prześladowania, nie lękał się uczyć swoich dzieci historii Polski, choćby potajemnie. W tej właśnie książce znalazłem elewację bazyliki Świętego Wojciecha w Gnieźnie. Już wtedy się w niej rozkochałem, chociaż nie wiedziałem, co będzie dalej. Ale ziarno gorczycowe, gdy wpadnie w duszę człowieka, trzyma się wiernie i towarzyszy mu przez całe życie. Wcześnie poznałem dzieje świętego Wojciecha, Bolesława Chrobrego i Dąbrowki, świętego Bogumiła, dzieje naszego Narodu, ciągnące się przez tysiące lat, aż do dziś wszczepiły się w moją krew, w myśli i serce człowieka i nie dają się od niego oderwać”.

Autor książki Kazimierz Góralczyk, a właściwie Władysław Ludwik Anczyc (1823-1883), choć z wykształcenia był farmaceutą, całe życie poświęcił pisaniu, działalności wydawniczej i drukarskiej. Redagował pisma dla dzieci, uważając ich edukację za sprawę najważniejszą. I to właśnie dla nich nakreślił 24 obrazków, tłumacząc: „W tej książeczce, co ją w ręku macie, jest 24 pięknych obrazków, do każdego zaś dołączona jest historya tłumacząca, co ten obrazek znaczy. Są to historye z dawnych czasów, opowiadanie o tem, jak to za dawnych czasów na naszej ziemi bywało. Miło człowiekowi posłuchać, kiedy ojciec albo dziadek opowiada o tem, co zapamięta: jakżeby mu nie było przyjemnie posłuchać o tem, co się tu na tej ziemi działo przed stu, dwustu i pięciuset laty, na tej ziemi, gdzie się porodzili i pomarli nasi dziadowie i pradziadowie, gdzie my sami żyjemy i którą nas po śmierci przysypią”.